Kullanılan yüzü tekstil materyalinden ortaya gelen ve çapında döşemenin kaplanması hedefiyle sarfedilen malzemedir. Tekstil döşeme kaplamalarının en çok tercih edileni halılardır.
Halılar, TS 5627’de yapılanma göre iki takımda sınıflandırılmıştır:
Yüzeyi havlı dokunmuş halı.
Yüzey havsız halı.
Bunun dışında daha genel olarak el işi halılar ve makine halıları diye de sınıflandırılmaktadır. Günümüzde makine halıları daha süregelen olarak kullanılmaktadır. Makine halılarının kullanım alanları, konutlar dışında, oteller, restoranlar, bürolar vb. toplu hayat alanlarıdır. El işi halılar ise daha çok konutlarda kullanılmaktadır. Makine halıları genelde 4 m genişlikte ve sıksık bant durumunda üretildiği amacıyla, rastgele büyüklükteki bir zemine, ek yerleri belli olmayacak bir şekilde dikilerek ya da ek yerlerinin altları döşemeye yapıştırılarak uygulanabilir. Bu halılar düz ya da dilenen desende saf yün, polyester, polietil ya da yün karıştırılmış polyester olarak üretilmektedir. Hav yüksekliği (halının lif kısmının yüksekliği) 8-13 mm olabilmekte ve alt yüzleri jüt kanaviçe, köpük, kauçuk ya da jüt kanaviçe altına polimer emülsiyon sürülerek oluşturulmaktadır.
Halı kaplamaların altı kauçuk tabanlı olanları, bilhassa vuruş sesi üretmediği amacıyla vuruş sesi istenmeyen yerlerde kullanılır. Tamamen polyester ya da benzer şekilde suni elyafla üretilmiş olanlar statik elektriği halı altındaki döşeme altlığına geçirmediği amacıyla üstünde dolaşanlarda statik elektrik birikimine amacıyla olmaktadır. Genelde bu tür halıların temizlenmelerindeki güçlüğün, hav yüksekliğinin yükselmesi ile artığı bilinmeli ve hijyenin ehemmiyet kazandığı mahallerde kullanılmasının sakıncalı bulunduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Makine halıları uzun tüylü (havlı) ve kısa tüylü (havlı) olarak iki tipte üretilmektedir. Uzun tüylü halılar daha dayanıklıdır. Bu yüzde bu halılar konutlardan ziyade, daha çok insanın yaşadığı mekanlarda kullanılır. Halıların uzun vakit kullanılması amacıyla birtakım etkenlerden korunması gerekmektedir. Kirlenme, elyaf dökülmesi, tüy yatması, lekelenme, sigara yanıkları halının görünümünü yitirmesindeki başlıca etkenlerdir.
HALI ZEMİN KAPLAMA MALZEMELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
Halıların akustik yalıtımı yüksektir. Darbe ve konuşma sesini absorbe ederek yankılanmayı engeller.
Üzerine basıldığında, yüksek yaylanma özelliğinden konfor hissi verir.
Halıların yanmaya karşı dirençli olması ve yanık izi bırakmaması istenir. Yün haklar, içerdiği yün elyaftan ötürü natural olarak sigara yanıklarına karşı dirençlidir.
Halıda, sürtünmeden ötürü meydana gelen statik elektriklenmenin düşük olması gerekir.
Üzerine eklenilen ağır eşyalar kaldırıldığında, eşya izlerinin kısa vakitde kaybolması istenir.
Yürüme basitliği sağlar. Bir halı üstünde yürüyen bir insan doğrultusunda hissedilen, halının üstünde yürünürken ortaya gelen kinetik enerjiyi azaltma özelliğidir.
Işık, su, temizleme reaktifleri gibi muhtelif etkenlere karşı rengini muhafaza etme özelliğine sahip olmalıdır.
Diğer döşeme kaplamaları gibi, halı seçiminde de ilgi edilecek hususların başında seçilecek ürünün kullanım amacına idealliği gelmektedir. Bugün yapı teknolojisindeki gelişmeler neticesinde ev ve işyeri gibi farklı kullanım amaçlarına ideal yeterlilikte, farklı nitelik ve renklerde çok farklı halılar üretilmektedir.
HALI KAPLAMASI NASIL YAPILIR
Halılar detaylı şekillerde yere monte edilir. TS 5627’de bunun amacıyla dört teknik açıklanmıştır:
Germe metodu ile döşeme
Tamamen yapıştırma ile döşeme
Kısmen yapıştırma ile döşeme
Serbest döşeme
Halıların yapılacağı yüzeyin kuru, düzgün, çatlaksız ve tozsuz olması gerekir. Her tür şap, düzgün yüzeyli betonarme döşeme ve karo kaplamalar bu halılara altlık olabilir. Yürümede daha çok esneklik sağlamak, ısı ve ses yalıtımını çoğaltmak amacıyla bu tür halıların altına keçe serilmesi tavsiye olunur.
Bir halının normal kullanım ömrü süresince yeni gibi kalmasını sağlamanın dört mühim şartı bulunmaktadır :
Uygun durumu kalitesinin doğru seçimi.
Halının usulüne ideal bir şekilde döşenmesinin sağlanması.
Kirlenmenin imkan ölçüsünde önlenmesi.
Düzenli ve ideal bir temizleme teknikinin seçilmesi.
