Kaba sıva; bina yapım esnasında, duvarlar gerçekleştirdikten sonra duvarların dış etkilerden, (yağmur, don, güneş gibi) korunması, binanın ömrünü uzatması gibi unsurların yanısıra sıva ile düzgün ve pürüzsüz bir yüzeyin elde edilmesi amacıyla lüzumlu olan bir uygulamadır. Kaba sıva harçları istenilen hedefe göre değişik malzemelerle yapılabilir.

Bunlar;

– Kireçli kaba sıva harcı

– Takviyeli kaba sıva harcı

– Çimentolu kaba sıva harcı

– Perlitli kaba sıva harcı

– Perlitli sıva kaba sıva harcı

Yapıda sıva yapılacak yüzeyler çok çeşitlidir. Teknolojik ilerlemelere paralel olarak yapı malzemeleri süratle gelişmekte ve çoğalmaktadır. Doğal olarak sıva yapılacak yüzeyler de çeşitlenmektedir. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz. Betonarme yapı elemanları yüzeyleri, kerpiç,ahşap, kamış hasır, taş, tuğla, briket, gaz beton, özel üretilmiş bloklar, vb. malzeme ile oluşturulan duvar yüzeyleri,yalıtım malzemesi ile kaplanmış yüzeylerdir.

Sıva Yapılacak Yüzeyi Hazırlama Kuralları

Sıvanacak imalatın tümüyle kurumuş olması şarttır. Sıvaya başlanmadan evvelce, sıva alt hizaları saptanıp işaretlenir, yüzeydeki çıkıntı ve bulaşıklar kazınıp temizlenir, duvar dipleri betonsa süpürülür, topraksa kalas dizilir ve duvar yüzeyi iyice ıslatılır. (Bir mecburilik yoksa, kirlenmemeleri amacıyla camlar sıvadan evvelce takılmamalıdır). Sıvanacak beton yüzeyler yeteri kadar pürüzlü değilse, taşçı tarağı ile dişlenir; Yoğun beton, yoğun tuğla vb. pürüzsüz ve su çekmez yüzeylere – aderans sağlamak amacıyla- evvelce sika latex, ecosal vb. katılmış çimento şerbeti ya da yüksek dozlu çimento harcı serpme vurulur. (Serpme, su kaybından ufalanmaması- ölmemesi- amacıyla sertleşinceye kadar ıslak tutulmalıdır).

Mastarlık (Ano)

Düzgün bir mastarlama yüzeyinin oluşması amacıyla mastarlıkların yapımında 10-15 cm uzunluğunda ano çıtası kullanılmalıdır. Anolar mastar boyunu geçmeyecek şekilde 2-2,5 m arayla atılırsa daha iyi olur. Mastarlık yapımını kısaca özetleyecek olursak Sıvanacak duvarların üst köşelerine mastarlık çıtaları harç ile yerleştirilir. Duvarın alt köşesine, üstteki çıtaların şakülünde iki çıta daha yerleştirilir.Duvarlarda dik, tavanlarda rastgele bir doğrultudaki mastarlık çıtalar arasına, çıta uzunluğu kadar genişlikte kaba sıva harcı vurularak çıta üst standardına kadar doldurulur.Çıtalar arasına mastar çekilir. Boşluklar yine harçla doldurularak düzeltilir. Mastarlıklar kurulduktan sonra aralarına plastik kıvamda kaba sıva harcı, duvarlarda aşağıdan başlanarak yukarıya doğru, tavanlarda ise rastgele bir doğrultudan başlanır.

El ile Kaba Sıva Yapma

Binaları ortaya getiren taşıyıcı sistem elemanlarının iç ve dış yüzeylerinin kaplanmasında en çok sarfedilen yöntemlerden biridir. Sıva makineleri yeteri kadar bulunmadığı amacıyla el ile sıva yapımı duruman önemini korumaktadır. Ama işler makine ile sıva yapımında bulunduğu kadar süratli yürümemektedir.

Kaba Sıva:  Sıvalar kullanıldığı yer ve harca eklenilen birleştirici türüne göre isim almaktadır.Kaba sıva harcı yapımında 5 ya da 7 mm’lik elekte elenmiş dişli kum kullanılır. Kaba sıvalar bina içersinde normal 20 mm ve dışında 25 mm kalınlığında yapılır.

Tanım: Düz sıvanın birinci tabakasını oluşturmak, ince sıvaya zemin hazırlamak,duvardaki sorunları örtmek, yapı elemanlarını dış etkilere karşı korumak, duvarın dayanımını artırmak, su ya da rutubet geçişine engel olmak ve düzgün yüzey elde etmek amacıyla, duvarın kâgir malzeme ile kaplanmasına kaba sıva denir.

Amacı

● Sıva yapılacak yüzeyin sorunlarını gidererek, düzgün yüzey oluşturmak.

● Ortak zemin oluşturarak, değişiklıkları ortadan kaldırmak.

● Sıva yapılacak yüzeyin mukavemetini artırmak.

● Su ya da rutubet geçişine engel olmak.

● İnce sıva yapmaya zemin oluşturmak.

El İle Kaba Sıva Yapma Kuralları

● Kaba sıva harcının yapımında kullanılacak, kaba kum ya da kırma taş, temiz olmalı ve elenmelidir.

● Kaba sıva yapımında kullanılacak kum, 5 ya da 7 mm çaplı yuvarlak delikli elekte elenmiş dişli kum olmalıdır.

● Bağlayıcılardan biri olan kireç, söndürülmemiş taş durumunda ise kireç kuyusunda söndürülmeli ve orada en az üç hafta bekletilmelidir.

● Bağlayıcılardan; çimento, alçı ya da torba kireç; rutubetten korunmuş, vakit aşımı ve depolama hatasından ötürü birleştirme özelliğini kaybetmemiş olmalıdır.

● Sıva harcı yapımında sarfedilen malzemelerin(gereçler) miktarları, sıvanın türine ve uygulanacağı yere göre değişir. Bir binada yapılacak aynı tür sıva amacıyla bu miktar sabit olmalıdır.

● Sıvanacak yüzeylere çalışanların boyu yetişmeyecek ise iskele kurulmalıdır. İskele, üstünde rahatlıkla ve güvenle çalışılabilecek şekilde ve sağlamlıkta olmalıdır.

● Sıva yapılacak yüzey temizlenmiş ve mevsimine göre ıslatılmış olmalıdır. Sıvanacak yüzeyde kalan toz ve kirler, harcın yüzeye yapışmasına engel olur ve sıva, kuruduktan sonra kavlar.

● Sıva aşağıdan yukarıya doğru vurulmalıdır.

● Sıva yapılacak yüzey sıva yapılmadan evvelce, kesinlikle kesintisiz kıvamdaki harç ile sıva altı serpme yapılmalıdır.

● Sıva harcı, ince tabakalar durumunda sıvanacak yüzeye vurulmalıdır. Harç, sıva kalınlığı kadar bir defada yüzeye vurulursa, düzgün yüzey elde etmek güçleşir, sıva vakitle çatlar ve kavlar.

● Çimento ve takviyeli harç ile oluşturulan sıvalar, sıcak havalarda prizini normal şartlarda edebilmesi amacıyla ıslatılmalıdır. Soğuk havalarda ise sıva yapılmamalıdır. Mutlaka yapılacaksa, donmaya karşı önlem alınmalıdır.

● Kaba sıva kalınlığı aşağı yukarıya olarak, bina içersinde 15 mm -20 mm ve dış cephede 20 mm -25 mm kalınlığında olmalıdır.

● Kaba sıva yapılmadan evvelce, kapı ve pencere kasaları takılmış olmalıdır.

El İle Kaba Sıva Yapmada İşlem Sırası

● İş elbiseleri giyilir ve iş gözlüğü takılır. Gerekli emniyet önlemleri alınır.

● Sıva yapılacak yüzey hazır duruma getirilir (2. Faaliyette husus anlatılmıştır).

● Mastarlıklar yapılır (3. Faaliyette husus anlatılmıştır).

● Dökülen harçların geri kullanılabilmesi amacıyla zemin temizlenir.

● Sıva yapılacak yüzey ıslatılır.

● Harç tekneye alınarak sulu kıvamda alıştırılır.

● Mastarlıklar arasına, serpme şeklinde bir tabaka sıva atılır.

● Tekneye alınan harç bu kez plastik kıvamda alıştırılır.

● Yaklaşık mastar kalınlığında ikinci tabaka sıva atılır.

● NOT: Sıvaya aşağı yukarıya 2 cm kalınlık verilerek, yüzeyin alt kısmından başlayıp yukarıya doğru, derli toplu şekilde atmaya ilgi edilmelidir.

● Mastarı, mastarlıklar yüzeyinde yatay olarak iki tarafa hareket ettirilmek suretiyle, çok harç sıyrılarak alınır.

● Tekneye alınan harç bu kez sulu kıvamda alıştırılır.

● Serpme şeklinde üçüncü tabaka sıva atılır.

● Üçüncü tabakanın çoklıkları mastarla alınır.

● Mastara göre çukurda kalan yerler doldurulur.

● Tekrar mastar çekilerek çoklıklar sıyrılır.

● Çıtalar sökülür, yerleri harçla doldurulup düzeltilir.

● Sıva yüzeyi takriben 45 derece eğimle, iki yönlü ideal Aralıklarla, mala ile çizilir.

● Yapılan işin düzgünlüğü ve kurallara idealliği denetim edilir.